Typowe błędy (polskie) w nauce języka niemieckiego
Uczymy się języka niemieckiego już od wielu lat, przeszliśmy przez wiele poziomów kursów
językowych, przebrnęliśmy przez wiele różnorodnych sytuacji z życia codziennego,
„połknęliśmy i przetrawiliśmy” wiele ton gazet i czasopism, stworzyliśmy niemal całe
biblioteczki pełne słowników, podręczników, gier językowych i słuchowisk, i
wykorzystaliśmy każdą możliwą okazję, żeby w praktyce wypróbować naszą znajomość języka
niemieckiego – a mimo to wciąż jeszcze przytrafia nam się czasem – znowu błąd. Pozornie to nic
nadzwyczajnego, istnieją jednak błędy, które są szczególnie uporczywe. A dlaczego?
Ponieważ chodzi tu o błędy, które powstają przy dokładnym tłumaczeniu z języka ojczystego,
tzw. kalki językowe.
„Ale u nas tak się to mówi!“ albo „ Po angielsku przecież też tak to idzie!“. I jak uniknąć
takich błędów?
Wskazówka 1
Pomyślcie o tym, że każdy język funkcjonuje inaczej i przez to używane są różne
wyrażenia, związki wyrazowe oraz idiomy. Uczcie się całych fraz i zwrotów (tzw. Chunks) i
spróbujcie ich sponanicznie używać! Na przykład „Nicht zu danken” – „Nie ma za co” lub
„Das darf doch nicht wahr sein“ – „To nie może być prawda!“. Tych zwrotów nie musimy za
każdym razem na nowo tłumaczyć, a jedynie nauczyć się całego zwrotu na pamięć.
Wskazówka 2
Porównujcie język niemiecki z Waszym językiem ojczystym. Wszystkiego co tak samo lub
podobnie funkcjonuje nie musicie się aż tak drobiazgowo uczyć, ponieważ akurat to mówicie i
piszecie z reguły automatycznie poprawnie. Tym sposobem zaoszczędzicie dużo nakładu
pracy i czasu, żeby móc się zająć trudniejszymi zagadnieniami językowymi.
Wskazówka 3
Skoncentrujcie się na tych zjawiskach językowych, których nie ma w Waszym języku
lub zupełnie inaczej funkcjonują. To właśnie one sprawiają najwięcej problemów przy
nauce języka niemieckiego. Należy je szczególnie często ćwiczyć i powtarzać!
Wskazówka 4
Zapytajcie Waszych lektorów jeśli nie jesteście pewni, czy dane słowo lub zwrot mogą
zostać użyte w języku niemieckim. Nie bójcie się pytać – lektorzy na pewno Wam chętnie
pomogą!
Wskazówka 5: Co zrozumiałby native speaker?
Nie wszystko da się przetłumaczyć słowo w słowo na język niemiecki. Spytajcie jakiegoś native speaker'a, co on by przez to zrozumiał lub zwróćcie się z pytaniem do Waszego lektora. Bo znaczenie jest czasami dokładnym przeciwieństwem tego, co chcieliśmy powiedzieć. Czasem zabrzmi to żartobliwie, a nawet śmiesznie. Zapamiętajcie te „żartobliwe błędy językowe".
Oto kilka przykładów:
Kiedy mówimy tak: | Native speaker rozumie to tak (słowo w słowo): | Prawidłowy zwrot: |
Du hast neue Haare! O, masz nowe włosy! | Du hast Haarimplantate/eine Perücke! | Du hast eine neue Frisur/Haarfarbe/einen neuen Haarschnitt! Du warst beim Friseur! |
Ich brauch ein Medikament für Kopfschmerzen. Potrzebuję tabletki na ból głowy. | Ich brauche ein Medikament, damit ich Kopfschmerzen habe. | Ich brauche ein Medikament gegen Kopfschmerzen. |
Ruf den Wolf nicht aus dem Wald! Nie wywołuj wilka z lasu! | Du sollst den Wolf nicht aus dem Wald aufrufen! (Unsinn) | Male den Teufel nicht an die Wand! |
Ich habe eine Hochschule. Ja mam szkołę wyższą. | Ich besitze eine Hochschule. | Ich habe (an einer Hochschule/Universität) studiert. |
Einen Moment bitte, ich habe ein Loch im Kopf. Poczekaj, mam dziurę w głowie. | Einen Moment bitte, ich habe ein Loch im Kopf. | Einen Moment bitte, ich habe ein(en) Blackout! Einen Moment bitte, ich komme gerade nicht darauf! |
Ich heirate mich morgen. Żenię się jutro. | Ich heirate MICH morgen. | Ich heirate morgen. |
Ich bin schwanger mit meinem Mann. Jestem w ciąży z moim mężem. | Ich bin schwanger und in meinem Bauch ist mein Mann. | Ich bin schwanger von meinem Mann. |
Autor: Wanda Wiktorowicz
Płynne mówienie
Od niedawna dopiero uczysz się niemieckiego, ale chciałbyś jak najszybciej płynnie prowadzić rozmowy w tym języku. A może uczysz się niemieckiego od lat i zastanawiasz się, kiedy wreszcie pokonasz barierę, aby rozmawiając nie szukać w głowie gorączkowo właściwych końcówek deklinacyjnych.
Ale co to właściwie jest to „płynne mówienie“? Nie popełnianie błędów? Opanowanie wszystkich słów ze słownika? Nie zastanawianie się nad gramatyką?
A może tak powinna brzmieć definicja “płynnego mówienia: „Płynne mówienie“ oznacza mówienie w sposób naturalny, bez większego wysiłku, spontanicznie i bez długich przerw.“ Czy mógłbyś się zgodzić z taka definicją? A jak brzmiałaby Twoja? Najbardziej jednak interesuje nas tu, jak to osiągnąć. Oto parę porad, które mogą pomóc.
1. Akceptuj swoje aktualne osiągnięcia i umiejętności językowe
Ciesz się tym, co już potrafisz! Traktuj swoje osiągnięcia jako doskonały punkt wyjścia do ich rozszerzania i ulepszania. Wszystko czego się uczysz, czy będzie to gra na gitarze czy uprawianie nowej dyscypliny sportu wymaga cierpliwości i ćwiczeń. Tylko w ten sposób osiąga się namacalne efekty.
2. Nigdy nie ucz się słówek bez kontekstu
Można w nieskończoność powtarzać pojedyńcze słowo np:”normalerweise, normalerweise, normalerweise…(zazwyczaj)“a i tak się go nie zapamięta. Jeśli natomiast „otoczę„ to słowo osobistym, zabarwionym emocjonalne, oryginalnym zdaniem: „Normalerweise fahre ich zu Weihnachten zu meiner Familie (zazwyczaj jeżdżę na Boże Narodzenie do mojej rodziny)“ , szybciej zapadnie mi ono w pamięci.
Jeszcze lepszą metodą jest nauka słówek powiązanych ze sobą. Pokażę to na banalnym przykładzie z pierwszej lekcji: nie uczę się słów „gut (dobry/dobrze)” i „Morgen (poranek)“ osobno, tylko w połączeniu „Guten Morgen!“ W ten sposób automatycznie przyswajam sobie też odpowiednią końcówkę deklinacji, w rozmowie będę tego zwrotu używać bez zastanawiania się nad odpowiednią formą. Kolejnymi przykładami są: „Ich hätte gern…(chciałabym/chciałbym / Ich komme aus… / (pochodzę z…) Meiner Meinung nach…(moim zdaniem…) “
3. Dobrze jest uczyć się gotowych zwrotów i na nich budować rutynowe rozmowy!
Spójrzmy prawdzie w oczy i przyznajmy, że większość rozmów przebiega zgodnie z utartymi schematami. Ludzie spotykają się: 1. Witają się 2. Dowiadują się o samopoczucie. Jak to powiedzieć po niemiecku? Jakie mamy tu możliwości językowe? Warto sporządzić listę z podziałem na poszczególne etapy rozmowy.
Powitanie: Hallo!, Grüß Gott! (Szczęść Boże), Herzlich Willkommen! (serdecznie witamy), Schon lange nicht mehr gesehen! (dawno Cię nie widziałem), Schön, Sie kennenzulernen!(Miło Panią/Pana/Państwo poznać), Es freut mich Sie wiederzusehen! (cóż za miłe spotkanie).
Pytania o samopoczucie: Wie geht es Ihnen? (jak się Pani/Pan/Państwo czujecie), Wie geht’s denn so? (co tam słychać), Was läuft denn so bei dir? (jak leci), Was gibt’s Neues? (co nowego).
Rozmowa telefoniczna: ...
W restauracji: ...
...
Dzięki takim listom poznajesz struktury, uczysz się na pamięć przydatnych zwrotów i jesteś przygotowany do konkretnych sytuacji językowych. Jeśli przykładowo w czasie dyskusji posługujesz się utartym zwrotem „Meiner Meinung nach…“(moim zdaniem), nie łamiesz już sobie głowy nad gramatyką, tylko koncentrujesz się na tym, co chcesz przekazać. Podczas czytania/słuchania podręcznikowego dialogu, oglądania krótkich lub dłuższych filmów video lub w internecie, czy kiedy przysłuchujesz się rozmowie przypadkowych osób- wyłapuj aktywnie takie utarte zwroty i jak najszybciej je sobie zapisuj!
4. Robienie przerw w trakcie rozmowy jest naturalne, ale i tu można sobie pomóc
Słowa wypełniacze - czy coś Ci to mówi? To poszczególne słowa lub zwroty bez specjalnej treści, ale w rozmowie często bardzo pomocne. Spajają wypowiedź , wypełniają przerwy i są częścią autentycznej wymiany zdań.
Oto parę przykładów: „Ach, so!, sozusagen, was weiß ich, keine Ahnung, halt, eben, naja, genau, und so weiter…“( ach tak!, że tak powiem, co tam, nie mam pojęcia, no właśnie, no tak, i tak dalej…) W ten sposób nie „wypadasz” z rozmowy i brzmisz bardziej przekonywująco.
A oto kolejna rada:
Dodatkowa wskazówka: Na naszych kursach często przerabiamy zadania z podanymi zwrotami, np.: przećwicz z partnerem dialog w restauracji! Użyj podanych zwrotów. Ucząc, często niestety zauważam, że uczniowie zbyt rzadko sięgają do tych pomocy! Zamiast tego wyszukują skomplikowane zwroty chcąc zabłysnąć oryginalnością. Unikaj takich zachowań. Korzystaj z podanych sformułowań i powtarzaj daną rozmowę nawet po sto razy!
To właśnie stanowi tajemnicę płynnego mówienia: powtarzanie! Powtarzaj zdania, dialogi, zwroty itd. tak długą aż zapadną Ci na stałe w pamięci!
Jest jeszcze mnóstwo nie omówionych tu wskazówek! Co jakiś czas oferujemy warsztaty związane z tym tematem. Czy otrzymujesz nasz newsletter aby być na bieżąco? Jeśli nie, tu można wysłać zgłoszenie. A może masz jakieś uwagi czy własne doświadczenia którymi chciałbyś się z nami podzielić? Jeśli tak, zgłoś się do Danieli Hell na adres hell@oeiroma.it.
@Autorka Daniela Hell